زخم دیابتی یکی از عوارض شایع بیماران دیابتی است که بیشتر در کف پا ایجاد می‌شود. تقریباً 15 درصد از بیماران دیابتی در طول زندگی خود با این مشکل روبه‌رو می‌شوند. علت ایجاد این زخم‌ها ترکیبی از عوامل مختلفی مانند کاهش حس پا به دلیل نوروپاتی، گردش خون ضعیف، فشار یا اصطکاک مداوم، و کنترل نامناسب قند خون است.
عوامل ایجاد زخم دیابتی
- نوروپاتی: باعث کاهش حس درد و آسیب‌پذیری بیشتر پاها می‌شود.
- گردش خون ضعیف: روند بهبود زخم‌ها را کند می‌کند و خطر عفونت را افزایش می‌دهد.
- قند خون بالا: می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و باعث تأخیر در بهبود زخم‌ها شود.
پیشگیری از زخم دیابتی
- بررسی روزانه پاها: بیماران دیابتی باید هر روز پاهای خود را از نظر آسیب‌های کوچک و زخم بررسی کنند.
- بهداشت مناسب پا: شستشوی منظم با آب و صابون ملایم و خشک کردن دقیق پاها ضروری است.
- استفاده از کفش مناسب: کفش‌های راحت و مناسب که فشار روی پاها را کاهش دهند، در پیشگیری از زخم‌ها مؤثر هستند.
روش پانسمان زخم‌های دیابتی
- شستشو: زخم را به آرامی با سرم شستشو یا آب جوشیده ولرم بشویید و سپس با گاز استریل خشک کنید. تنظیف را روی زخم قرار دهید تا رطوبت جذب شود و اجازه دهید زخم 10 دقیقه در معرض هوا بماند.
- آماده‌سازی پماد آلفا: لوله پماد آلفا را در یک لیوان آب داغ قرار دهید تا پماد ذوب شود. قطرات گرم پماد را روی زخم بریزید و به آرامی با دستکش یکبار مصرف با نوک انگشت آن‌ها را روی زخم پخش کنید. داغ بودن پماد به تحریک ترمیم زخم کمک می‌کند.
- پوشش زخم: زخم را با یک پوشش پلی‌اتیلنی (مانند کیسه فریزر) بپوشانید. اگر زخم عمیق است، داخل حفره زخم را نیز بپوشانید و سپس با یک قطعه گاز یا تنظیف، زخم را بانداژ کنید تا کیسه فریزر به سطح زخم فشرده شود.
- تعویض پانسمان: پانسمان را پس از 24 ساعت تعویض کنید. در صورت وجود ترشحات چسبناک، زخم را با آب جوشیده گرم بشویید. از استفاده از ضدعفونی‌کننده‌هایی مانند بتادین خودداری کنید.
- طول درمان: تا زمان پر شدن حفره زخم، هر 24 ساعت یکبار پانسمان را تعویض کنید. دوره درمان برای زخم‌های عمیق ممکن است سه ماه یا بیشتر طول بکشد. به دلیل افزایش رطوبت در روزهای اول، زخم ممکن است تازه‌تر به نظر برسد.
توصیه‌های مهم:
- نواحی اطراف زخم را روزانه چند بار ماساژ دهید.
- از کمپرس آب گرم استفاده کنید.
- مصرف روزانه ویتامین C و غذاهای دریایی به ترمیم سریع‌تر کمک می‌کند.
- اگر پس از ترمیم، گوشت اضافه (اِسکار) ایجاد شد، از کرم رژودرم برای کاهش آن استفاده کنید.
صبر و دقت در مراقبت از زخم‌های دیابتی و بستر می‌تواند باعث بهبودی سریع‌تر و کاهش عوارض جدی شود.
